hiztegi 6.gaia

• batik bat: batez ere/sobre todo.
• giltzapetuta:hitzita dagoen gela batean egon/encerrado.
• musu-truk: doan/gratis.
•  kulunka: umeen parkeetan alde batera eta bestera mugitzen diren jostailuak/balancin.
• agortezina: inoiz ez dena bukatzen/que no se acaba.
• hornitu: eraikin batera elektrizitatea helarazi/suministrar.
• xahutu: behar baino geihago gaztatu/malgastar.
• kemena: esfortzua/esfuerzo.
• burugabekeria: substantzi gabekoa/descerebrado.
• amatatu:itzali/apagar.
• eraginkor: bere lana ondoen egiten duena/eficiente.
• ontzi-garbigailua: ontziak,platerrak...garbitzeko erabitzen den tresna/lavavajillas.
• errezelak: leihoetan eguzkia ez zartzeko erabiltzen diren oihalak/cortinas.
• txigorgailua: ogia berotzeko tresna/tostadora.
• alferrik galdu: burugabekerietan galdu/desperdiciar.
• lixiba: batera garbitu den arropa guztia/colada.
• meatze: mineralak ateratzeko tokia/mina.
• mendizerra: mendi batzuk jarraian/cordillera montañosa.
• ezohikoa: ez dela normala/infrecuente.
• berriztagarri: berriztu al dena/que no se acaba.
• burrunbari: zarata asko egiten duena/ruidoso.
• aldundia: herrialde bakoitzak daukan instituzioa/diputacion.
• parekatu: maila berean jarri/igualar.
• baraurik: jan gabe/en ayunas.
• hiperbole: ezagerazio bat esateko erabiltzen den baliabide estilistikoa/hiperbole 

MAKINAK

1. HAINBAT MOTATAKO ERAGILA MEKANIKOA

Eragile mekaniko deritze makina mekanikoetan igadura eta indarra transmititzeko erabiltzen diren pieza higikorrei. Hainbat motatko eragile mekaniko daude: gurpila, ardatza, uhalak edo kateak, plankak, malgukiak, biraderak, kremailera,...

2.ENGRANAGEAK

Engranageak bi eragiles edo gehiagos osatutako mekanismoak dira. engranage sinple bat bi gurpil horzdunez osatuta egon daiteke. bi gurpil zuzenean akoplatzen badira kontrara biratzen dira eta gurpilek uhal edo kate baten bidez lotzen badira noranzko berean biratzen dira. gurpilek hotz kopuru bera badute abiadura berean biratzen dute eta gurpilek hortz kopurudesberdina badute txikiena gurpil handiena baino azkarrago biratzen du

3.KREMAILERA- ETA PINOI-MEKANISMOA

Gurpilak erabiliz, higadura zirkular bat transmititu eta biraketa-abiadura alda dezakegu. engranage berezi bat erabili behar dugu: pinoi- eta kremailera-mekanismoa. mekanismo hori pinoi deritzo gurpil horzduna kremailera baten akoplatzen delako.

4.MARTXA ALDAGAILUA
Martxa-aldagailua edo transmizio-aldagailua esaten zaie ardatz baten biraketa-abiadura aldatzeko diren engranajeei. Autoetan eta bizikleteetan erabiltzen da. martxak dituzten bizikletek hainbat gurpil horzdun dituzte. atzekoak txikienak pinoiak dira, eta handienak platerak dira eta pinoia eta platera katearen bidez funtzionatzen dute. 

MAKINAK

1.EGITURA ETA KARKASA

Makina baten egitura gainerako elementuak hartzen dituen oinarriak da. Karkasak edo estalkiak makina babesten du.

2.MOTORRA ETA ZATI HIGIKORRAK

Bi mota daude:

• Erregaiz dabiltzan motorrak: kotxeak, motorrak, ...
• Motor elektrikoak: etxetresna elektrikoak....

3.ZIRKUITU ELEKTRIKO ETA ELEKTRONIKOAK

Zirkuitu elektrikoak edo elektronikoak dituzten makinek sare elektronikora konektatuta pilen edo berriz kargatzeko baterian bidez funtzionatzen dute.

4.SENTSOREAK 

Hainbat sentsore mota daude: tenperatura sentsorea, argi sentsorea, infragorri sentsorea eta antenak daude.

 

5.ADIERAZGAILUA ETA PANTAILA

Makinaren funtzionamenduari buruzko informazioa ematen dute elementuak dira.

MAKINAK

1.ZERTARAKO BALIO DUTE MAKINEK
Makina guztiek jarduerak errazago egiten laguntzen digute.

2.MAKINA MEKANIKOAK

Makina mekanikoak erabiltzen dira objetu astunak higitzeko eta altzatzeko. Makina mekaniko batzuk eskukoak dira eta beste batzuk automatikoak.

3.MAKINA TERMIKOAK

Berotzeko eta hozteko erabiltzen diren makinei makina termiko deritze.

4.KOMUNIKATZEKO ETA INFORMAZIOA ERABILTZEKO MAKINAK

Elektrizitatearen, elektronikaren eta informatikaren bidez, makina asko sortu dira. Komunikatzeko, musika entzuteko, irudi finkoak eta higikorrak grabatzeko, ... erabiltzen dira.